عمار تفتی: بیایید با ما دُرد بنوشید

عمار تفتی، بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون که چند سالی است حضورش در تئاتر کمرنگ شده، در حال حاضر مشغول تمرین نمایش جدیدش است. تفتی به‌زودی نمایش «دُردنوشان» را در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه خواهد برد.

برای آگاهی از چند و چون این تجربه جدید و اجرای نمایش تازه‌اش، با عمار تفتی به گفت‌وگو نشستیم.

کارگردان نمایش «دُردنوشان» در واکنش به اینکه بعد از مدت‌ها دوباره به تئاتر برگشته است، گفت: «اگر جایى باشد که آن گوهر یا ذات و حقیقت غایى بازیگرى که بشود نامش را هنر نهاد، به عرصه ظهور رسد، صحنه تئاتر است. بازیگران در اغلب بسترها و حوزه‌ها به‌جز این امکان، مانند سینما یا تلویزیون، به‌ندرت به آن لحظه بی‌خویشی که هنر اصالتاً زاییده آن لحظات است، دست خواهند یافت. نه که نشدنى باشد اما بسیار دور از دسترس و کمیاب است.»

او ادامه داد: «نخست اینکه من هرگز صحنه نمایش را ترک نکرده بوده‌ام که دوباره بازگردم. زیرا باور دارم که زندگى صحنه نمایش است و ما بازیگران. دوم اینکه دلتنگ تئاتر به معناى نمایشگرى نه؛ اما دلتنگ خلق و آفرینش بودم«.

تفتی درباره اجرای تئاتر توضیح داد: «ما به تئاتر نمی‌اندیشیدیم. ما به مردم و دردهاى مشترک‌مان می‌اندیشیدیم. دردهاى بسیار و مشترک‌مان. سپس اندیشیدیم که این دردها را بی‌گمان درمانى است و با خودمان روراست شدیم که چقدر براى درمان خویش ایستاده‌ایم. چقدر توانسته‌ایم زخم‌های‌مان را مرهم بگذاریم و دردهای‌مان را بیارامیم. سپس خواستیم تا ضمن فریاد کشیدن یک درد مشترک، تجربه خود از آن درد و راهِ کنار آمدن و آرام کردنش را با مردم به اشتراک بگذاریم. چراکه باور داریم هر درد مشترک، درمان مشترک دارد؛ چراکه باور داریم این درد مشترک هرگز جداجدا درمان نمی‌شود.«

این کارگران درباره اینکه نمایش جدیدیش تلفیقی از موسیقی و فرم است، گفت: «موسیقى و سخن هر دو بسامد دارند. متأسفم که معادل‌های انگلیسى و عربی‌اش برای‌مان آشناتر است. این بسامد یعنى نقطه اوج یک موج، یعنى قله موج. این قله‌ها بلندند و براى همین اثر درمان‌گرانه دارند. البته قله‌هاى بلندى هم هستند که اثر ویرانگرانه دارند. همین موسیقى و کلام اگر به هنجار و بر سامان باشند، درمانت می‌کنند و اگر ناهنجار و نابه‌سامان باشند، بیمارت می‌کنند؛ اما انتخاب فرکانس یا همان بسامد درست، می‌تواند آرام‌بخش و درمانگر و آفریننده باشد. با ترکیب این ارتعاشات یا بسامدها می‌توان نیروى آرامش، آفرینش و درمان را نیز افزود. این کارى است که در «دُردنوشان» انجام می‌دهیم؛ خلق فرکانس یا طول‌موج مفید براى آگاهى و درمان و انتشار آن در میان تماشاگران.»

عمار تفتی درباره اینکه «دُردنوشان» درباره سعدی است و به او تقدیم می‌شود نیز توضیح داد: «در این کار از ارتعاش دیوان غزلیات شیخ اجل سعدى شیرازى بهره‌مند هستیم. پیش‌تر گفتم که کلام فرکانس دارد، چه نوشته شود و چه بر زبان رانده شود. این به حقیقت نزدیک‌تر است که سعدى دیوان غزلیاتش را به ما و همه مردم جهان تقدیم کرده است. از حقیقت دور است اگر بگوییم ما چیزى به او تقدیم کرده‌ایم. ما ایرانیان و همه جهانیان مرهون و مدیون ادبا و عرفاى تاریخ ادبیات فارسى هستیم و این‌ یک ادعا نیست، بلکه اقرار جهانیان است. ایران‌زمین حقیقتاً چیزى جز فرهنگ براى صدور به جهان ندارد. نفت و گاز و فلز و فیروزه و فرش تا پسته و زعفران که مال ایران نیست. مال زمین است. آنچه حقیقتاً براى ایرانى است که می‌تواند از خویش به دیگران ببخشاید، فرهنگ و بر چکاد فرهنگ، زبان فارسى و پرچم شکوهمند این زبان، ادبیات فارسى ست. «دُردنوشان» براى سعدى است زیرا که دیوان غزلیاتش را سروده و امروز می‌شود آن را به‌عنوان یک کالاى فرهنگى عرضه کرد. این به حقیقت نزدیک‌تر است اگر بگوییم «دُردنوشان» براى سعدى و ما کارگزاران او هستیم.»

این کارگردان در مورد نام‌گذاری نمایش نیز توضیحاتی را مطرح کرد و گفت: «در طول نمایش از دردهایى سخن به میان می‌آید که در ما ته‌نشین می‌شوند؛ درحالی‌که هنوز درمان‌ نشده‌اند. این ته‌نشین‌ها را در فارسى دُرد می‌نامیم و هر چه در کف شیشه حاوى مایعى بماند را نیز. اگر بطرى تکان نخورد این دُرد ته‌نشین است و می‌توان مایع رویین را نوشید. اگر بطرى تکان بخورد، دُرد و نوشاک مخلوط می‌شوند و نوشیدنى دیگر گوارا نیست. دُردنوش و دُردنوشان در غزلیات سعدى، آن‌ کسانی هستند که نوشیدنى رویین را که آب مهر و دوستى است، بخشیده‌اند و خود به خوردن ته‌نشین بطرى که دُردِ غم و رنج و درد است، نشسته‌اند بی‌شکوه و گلایه بلکه با شکر و رضا. این اگر درد شراب باشد، به رنگ جگر است و کنایه از خون‌جگر خوردن که نوشاک عاشق صادق است؛ و درد مشترک همه مردم جهان عشق است.»

او ادامه داد: «بزرگ‌ترین چالش در این راه خواستن بود. خواستن که این امانت را بر دوش کشیم. چون خواستیم که این کار بشود، باقى را به صاحبش سپردیم و رقصان و پای‌کوبان و دست‌افشان و سراندازان تا اینجا آمده‌ایم. باشد که به شادى و نیکویى و زیبایى به خانه برسیم.»

عمار تفتی در پایان صحبت‌های خود تماشاگران تئاتر را خطاب قرار داد و گفت: «دُردنوشان» دارویى است براى آنان که درد دارند و فرق ندارد که چه دردى است. «دُردنوشان» یک وعده آرام‌بخش است. اگر درد تئاتر یا هر دردى دارید، بیایید و به همراه ما دُرد بنوشید. ما مژده می‌دهیم که دردها آرام می‌یابند.»

منبع: ایران‌تئاتر