حال و قال دو روی سکّه ی اندیشه ی عارف است که اگرمُدّعی شود که حالِ عالی درقالِ نازل قابلِ تحقّق است دیگرعارف نیست ؛ یا شیّاد است یا سفیه !
شفیعی کدکنی

یک سیاستِ آموزشی برمبنای اندیشه وَرُشدِ اندیشگی استواراست ویک سیاست برمبنای اطاعت وانجام میدهم که حاصل آن افکارِ بی روح است که مغز می پذیرد امّا هیچ امکانِ تازه ای ایجاد نمیکند ؛ شک وتردید را تحمّل میکند چون ازامکانِ نابودی این عادت دُچاروحشت میشود . هرسیاستِ آموزشی که احساس وادراکِ فردیت وَاندیشگی را ازانسان سلب کند تا تسلیم تصمیماتِ دیگران شود دراصل هرگونه اعتلا وتبادلِ فرهنگی درجامعه را نابود میکند .

جادّه ی نمناک درسیاهی شب میانِ امواجِ مِه گم میشد . هرجا مهتاب نبود موجوداتی را میدید که مانندِ اشباح جانداری درهم میرفتند گاهی دورگاهی نزدیک بی آنکه نوری باشد روی هم سایه می انداختند بعد روی هم می لغزیدند ودراعماقِ تاریکی مَحووناپدید میشدند . تنها ردّی ازهرکدام مانندِ لکّه ی مُرَکّب آرام آرام درذهن اَش نَشت میکرد ودراعماقِ روحش پنهان میشد مانندِ خوداَش که میرفت تا برای همیشه درناکجاآبادی دورازدسترسِ رَجّاله ها پنهان بماند . ازمدّت ها پیش احساس کرده بود روحش درتناقضِ رفتاروگفتارِدیگران دارد تجزیه میشود دیگرانی که سوداِشان درزیانِ غیرخوداِشان تعریف میشد . بوی گَندِ این دوگانگی همه جا پراکنده بود انگار همه به آن بوی گند عادت کرده بودند . رَجّاله ها هرچه دنیای خود را بیشتر بَزَک میکردند بیشتر بوی گَند همه جارا پُرمیکرد .
بُرشی ازداستانِ کوتاهِ " جادّه ی نمناک " زمستانِ 1393

نانِ داغ کبابِ داغ !
درایّامِ نفوذِ کُمپانیِ هندِ شرقی که بمنظورِ تجارت وجاسوسی ازسوی انگلیس ها تأسیس شده بود ناگهان سَروکلّه ی یک درویشِ هندی بنامِ معصوم علیشانِ دَکَنی درشیراز پیدا میشود تا طریقتِ نعمت اللهی را ازهند به ایران بازگرداند . معصوم علیشاه به دستورِ کریم خانِ زَند چندی به زندان می افتد ولی بزودی آزاد میشود وهمچنان پیروانِ خود را با رَوِش های مخفیِ فراماسیونی اداره میکند . جانشینِ معصوم علیشاه مردب ازاهالیِ اصفهان بنامِ محمدعلی ابن الحسین ملقّب به نورعلیشاه بود که ازجمله کِرامات اَش خلقِ نانِ داغ وَ کبابِ داغ بوده ! درواقع زیرِبساطِ چادُرِ تخت ومَسندِ نورعلیشاه نقبی بوده وَدرآن زیرزمین نانوا وکباب پَز نهاده بود وَمَردُمِ ساده اندیش وشکم پَرست را به خلقِ نانِ داغ وکبابِ داغ مُشتبه میگردانیده است . نورعلیشاه با تکفیرِآخوند مُلّاعلی نوری نَفیِ بَلَد شده به کرمانشاه میرود وَدرآنجا به حکمِ مُجتهدِ صوفی کُش آقا محمدعلی بهبهانی به قتل میرسد . طریقتِ نعمت اللهی با چهارفاصله به حاج میرزاحسنِ اصفهانی ملقّب به صفی علیشاه میرسد وَبعد ازوی ناصرخانِ ظهیرالدوله ملقّب به صفاعلی انجمنِ اُخوّت را برپا میکند که پس ازمرگِ صفی علیشاه دامادِ ناصرالدین شاه علی خانِ ظهیرالدوله فرمانِ فعّالیتِ علنی انجمن را در27 آذرماهِ 1278 هجری ازمظفرالدین شاه میگیرد .

دوراندیشی ؛ پیش بینی وپیشگیری راآسان میکند . بدونِ دوراندیشی آوارِدردها جای درمان را تنگ میکند . گاهی آنقدرجا تنگ است که فقط برای تسکین میتوان یک قوطی قرص های مُسکّن داشت . یکی صبح ؛ یکی ظهر ؛ یکی شب امّا درد همچنان به قُوّتِ خود باقی است .

شوربختانه طیفِ وسیعی ازمردمِ جهان ازجمله ایران بطورمعمول بخشِ سایه ی روانِ خودرا با نقابِ ظاهرالصلاحی می پوشانند . وقتی ظاهروباطنِ انسان یگانه نباشند درشخصیت نفاق ودوگانگی پدید می آید. این نفاق ودوگانگی ازجمله شواهدِ عینی زنده گی بانقابِ دروغینِ ظاهرالصلاحی یا همان نِمادِ آشکارِ بخشِ سایه ی روان وسایه ی شخصیت است که نامرعی وپنهان است . درایران یگانگی ظاهروباطن ضرب المثلی بسیاربا اهمیت است .

اشکالاتِ خطّ فارسی ازنگاه پرویزناتل خانلری : نداشتنِ نشانه برای مُصوّت های کوتاه ؛ مشابهتِ حروف ؛ زیادی نقطه ؛ شکل های گونه گونِ حروف درابتدا وسط وآخرکلمات ؛ آمیزش با املای عربی : الفِ مقصوره ؛ فرق میان الف وهمزه ؛ تنوین ؛ واوِمعدوله ؛ حروف متفاوت برای یک واج ز, ذ , ض , ظ وامکانِ حذفِ حروفِ ث , ح , ذ , ص , ض , ط , ظ , ق ؛ وَننوشتنِ لغاتِ فارسی تُرکی مُغولی سُغدی جُغتائی روسی وهندی با حروفِ عربی است . پالایشِ خط وزبانِ فارسی ازدورانِ سامانیان تا امروز برای پاسداشتِ زبانِ رسمی ایرانی که سَره نِویسی است ادامه داشته ولی هنوز به سلیقه ی غالب بَدَل نشده است . فردوسی پاکیزه نِوشته وازمصدرهای مُعَرّب پرهیز کرده امّا بخشی ازکلماتِ شاهنامه ریشه ی عربی دارند وَفارسی سَره نیستند . بیهقی وسعدی وحافظ زبانی پاکیزه ولی ناسَره دارند . کاربُردِ نشانه های آوایی زیروزِبَر درفارسی امروز برای دُرُست خوانی کلمات ضروری است . آمیختگیِ زبانِ فارسی با عربی وَتُرکی سَرنِویسی را مخدوش میکند ولی بناچاربرای انتقالِ معنا ازکلماتِ عربی وَمُعرّب استفاده میکنیم اگرچه زبان فارسی غنی ترازآن است که سیاست های دوره ای ؛ تعصّباتِ قومی وَتَفنّن های ادبی بتواند درآن انحرافی پدید آوَرَد ولی پالایشِ حروف درراستای پاسداشتِ اصالت و پالایشِ زبانِ رسمی کشورمان ایران یک وظیفه ی ملّی است که بارِاصلی آن بردوشِ ادیبان وشاعران ونِویسنده هاست .