با درود و سلام و خسته نباشید به گروه نمایش «هست و نیست». لحظات نرم، لطیف و شاعرانه ای در طول نمایش خلق کردید. تشکر از بابت تمامی زحمات. فن بیان و تُن صدای آقای کریمی شگفتانه ای در طول نمایش بوجود آورد. احتمالاً ایشان توانایی خوانندگی هم دارند و ای کاش یه اجرای کوچک زنده در انتهای نمایش انجام می دادند. این اولین نمایشی بود که احساس کردم کمی سینمایی اجرا می شود چون نمایش بر پایه فلش بک بود که خیلی با استفاده از نور پردازی مناسب اسپات لایت این کار انجام میشد. علاوه بر این فکر کنم در حقیقت آغاز نمایش با انتهای داستان زندگی دو نفر و جدایی آنها شروع شد و در طی آن فلش بکهای متعددی از دوران شیرین زندگی و سفرهای مشترک که احتمالاً مربوط به دوران خوش عاشق شدن یا Falling in Love بود ادامه پیدا کرد. در انتهای نمایش هم بیشتر بیانگر حسرت از اتفاقی که می توانست مدیریت شود و نشد. امیدوارم که برداشت من از نمایش درست باشد.

اینکه تم نمایش مربوط به تجربه تلخ زندگی مشترک یه زوج بود برای من تازگی نداشت چون نمایش های زیادی با این تم تولید می شود و بیان مجدد آن احتمالاً از سوی نویسنده محترم شاید هشدار به جوانان و آسیب شناسی یکی از مهمترین معضلات جامعه که ریشه در تصمیمات زندگی هر فردی است دارد. البته که اثر هنری هیچگاه وظیفه ای برای بیان و ارائه راه حل ندارد و وظیفه اش طرح مسئله و تلنگر به جامعه است اما به نظر میرسد که نویسنده قصد دارد بیان کند جوانان خیلی زود و خوب عاشق می شوند ولی برای عاشق ماندن یا Staying in Love تجربه لازم و یا آمادگی مورد نیاز را ندارند. در طی داستان چالش بر سر آن بود که یکی از دو نفر درگیر معضلات و گرفتاری های روزمره واقعی زندگی بود و دیگری گرفتار در احساسات گرم سانتیمانتالیسم که انطباقی با شرایط واقعی یه زندگی مشترک نداشت. هر دو بی تجربه در کنترل شرایط و ارائه راهکار برای برون رفت و گذر از چالش بوجود آمده بودند.

حتی اینک که دارم این مطالب را می نویسم شک دارم که طرح کلی داستان ... دیدن ادامه ›› را آنگونه که اتفاق افتاد فهم کرده باشم و این احتمالاً یا از دقت نکردن از سمت من تماشاگر باشد و یا اینکه داستان با یه پیچیدگی غیر ضروری در بیان مبهم اتفاقات داستان از سوی عوامل نمایش باشد. سوالات زیادی برایم پیش آمده که چون جوابی برای آنها ندارم نمی توانم نظر درستی در خصوص نمایش بدهم. چرا در طی نمایش بخشهایی که مربوط به بیان احساس حسرت از این جدایی بود فقط یکی از شخصیتها در بیان حسرت شرکت داشت و آن را روایت می کرد؟ آیا این جدایی برای هر دو آنها حسرت آور نبود؟ چرا در روی فلایر چاپ شده از نمایش تصویر سردیس زن در گلدان با «هست» و مرد با «نیست» عنوان نمایش تنظیم شده و همین نکته در عنوان انگلیسی نمایش هم تکرار شده. آیا این بدان منظور است که نویسنده علت اصلی جدایی آنها را شخصیت مرد داستان می داند؟ حتی در همین گلدان روی فلایر نمایش در سمت سردیس دختر یک شاخه گل که بیانگر وجود احساسات است قرار گرفته ولی در سمت چپ بالای سردیس مرد شاخه گلی نیست؟ آیا نویسنده مرد داستان خودش را قضاوت کرده و او را مقصر جدایی می داند؟ به چه علت؟

به گمانم داستان به مرحله عشق نرسید که در میان بودن و نبودن همچنان زنده بماند. آیا داستان فیلم «کازابلانکا» بیانگر یک عشق واقعی بود؟ و یا جذابیت آن بر اساس طرح یک مثلث عشقی هالیوودی با بازی همفری بوگارت و اینگرید برگمان در خاطره ها مانده؟

تشکر.

نمایش «لیلای بی مجنون»
تجلی عشق مجازی یا حقیقی؟

با درود و خسته نباشید به کلیه هنرمندان نمایش «لیلای بی مجنون». شبی خاطره انگیزه و فراموش نشدنی از ناکرانمندی هنر شما عزیزان خلق شد. در ابتدا احساس می کردم نقش راوی برازنده هنرمند بزرگ سرکار خانم رضوی نباشد ولی بعد از شنیدن دکلمه پی بردم خواندن اشعار کلاسیک فارسی بدون غلط و با لحن و تلفظ صحیح فقط از یک کهنه کار بر می آید و کار هر علاقمند کم ذوق همچون من نیست. مضافاً بر اینکه توانایی صدای دو بازیگر نقش اصلی لیلی و قیس نیز شگفتانه دیگری بود. الحق که انتظار این را هم نداشتم که این دو عزیز مجمع البحرین آواز و بازیگری باشند. این البته خبر از خلاقیت کارگردان دارد که بخشی از روایت را بعهده بازیگران نقش لیلی و قیس گذاشته و بطور خلاقانه از توانایی آنها در آواز هم استفاده کرده که در متن اصلی شعر وجود ندارد.

در مورد داستان لیلی و مجنون یک سینه سخن دارم، هین شرح دهم یا نه؟ سوال اساسی که در مورد روایت لیلی و مجنون می توان پرسید این است که آیا می ... دیدن ادامه ›› بایست با متن بصورت حقیقی مواجه بشویم و یا استعاری؟ ظاهر داستان در مورد رابطه عاشقانه دو نفر از نوع عشق پاک زمینی مجازی است که در حالتی تراژیک در پایان داستان به مرگ هر دو شخصیت می انجامد. این قسم داستانهای عاشقانه در فرهنگ های مختلف نیز وجود دارد که البته روایت نظامی گنجوی بهترین آن است ولی عشق پاک متجلی در نمایشنامه رومئو و ژولیت شکسپیر که دستمایه فیلم های سینمایی متعددی شده است نیز یک روایت به یادماندنی است. از سوی دیگر با دانستن پیشینه شاعر پرآوازه، نظامی گنجوی، و جامع الاطراف بودن و تبحر او در ادبیات، نجوم، فلسفه، علوم اسلامی، عرفان، فقه، کلام و زبان عرب می توان نتیجه گرفت که نظامی در پس روایتی از عشق مجازی خواننده را با روایتی از عشق حقیقی و سیر و سلوک قیس، و منزل و مقاماتی که وی در طی داستان طی می کند آشنا میکند تا بدانجا که قیس مرحله فنا فی الله یا آخرین وادی عرفانی را تجربه می کند و در عالم ملکوت به وصال معبود و معشوق خود می رسد. این بدان معنی است که قیس البته در مرحله عشق مجازی ناکام می ماند ولی در اقیانوس بیکران عشق حقیقی کامروا و برخوردار می شود و از فنا به بقا می رسد و جاودانه می شود. برای نمونه نظامی از زبان مجنون در عشق لیلی زاری می کند و می فرماید:

عشقی که نه عشق جاودانی است / بازیچه شهوت جوانی است
عشق آن باشد که کم نگردد / تا باشد از این قدم نگردد

از سوی دیگر استفاده از رقص سماع در طی نمایش شاید بدین منظور باشد که نویسنده در پی مقایسه و یا بیان شباهت مفهوم عشق حقیقی از بیان مولانا در مثنوی معنوی همانگونه که در بیان نظامی آمده است باشد زیرا که هر دو سخن از عشق حقیقی می کنند. آنجا که مولانا در دفتر اول می فرمایید:

عشق آن زنده گزین کو باقیست / کز شراب جان فزایت ساقی است
عشق آن بگزین که جمله انبیاء / یافتند از عشق او کار و کیا

با توجه به اینکه آقای توسلیان ادبیات کلاسیک فارسی را دستمایه نمایشنامه خود کرده می توان حس کرد این نوع آثار منظوم چقدر در دل خود دارای میزانسن های طبیعی ذاتاً ایرانی هستند گویی که کارگردان در طراحی میزانسن برای گروه نمایشی صرفاً از دل اشعار آنها را استخراج کرده است. ای کاش این نمایش از دکور طراحی شده متناسب با داستان استفاده می کرد که البته خرج و هزینه اجرا را بالا می برده است زیرا صحنه بسیار لخت و عریان به نظر می رسید. از نظر تنظیم، صدای تار اصلاً شنیده نمیشد چون صدای سنتور و کمانچه بسیار غالب بود بر دیگر سازها. دوست داشتم به جای ساز دایره از دف استفاده می شد تا هماهنگی بیشتری با رقص سماع داشته باشد و همینطور صدای تنبور اگر انتخاب میشد به فضای داستان نزدیکتر می بود.

تشکر از زحمات همه گروه.

رفتن یا ماندن، مسئله این است!

درود و سپاس فراوان از هنرمندان جوان و با آتیه، متین و فائزه. تلاش شما در طی نمایش قابل تقدیر و تأثیرگزار بود. فرصت تماشای این اجرا در آخرین روزهای آن، حتی بعد از استفاده نکردن از بلیط شب قبل بعلت مشغله شخصی و خرید دوباره بلیط، برایم به یادمادنی خواهد بود. فضای محدود داخل سالن بواسطه نزدیکی به صحنه اجرا صمیمی و خودمانی بود. در همان اوائل اجرا درخواست فرزند از مادر برای بهمراه بردن نَفَس مادر، اشک‌های من را جاری کرد. اگر این نمایش فقط برای همین یک دیالوگ طراحی شده بود، باز هم ارزش دیدن را داشت. چه چیزی با ارزش‌تر از نَفَس گرم مادر! به گمانم این اپیسود از نمایش نقطه عطف اثر بود. بعلاوه، نگاه مستقیم و چشم تو چشم بازیگران با تماشاگر در موارد خاص خیلی تأثیر‌گذار و خلاقانه بود.

در تلاش برای پاسخ به پرسشی که در انتهای نمایش مطرح شد، باید بگم که من قصد مهاجرت ندارم و سالهاست که دیگر دغدغه‌ی من نیست. هیچ کس را به مهاجرت ترغیب نمی‌کنم و نه هیچ کس را هم از مهاجرت منع می‌کنم. شاید این بیت مولانا از دفتر پنجم بهترین روش برای بیان ذهنیت من باشه آنجا که می فرمایند: هر وجودی کز عدم بنمود سر / بر یکی زهرست و بر دیگر شکر. بدین معنی که هر کس توانست از معادله loss and gain پیروز بیرون بیاید، می‌تواند راهش را در مسیر مهاجرت ... دیدن ادامه ›› پیدا کند. اگر کسی فکر می‌کند بعد از مهاجرت آنچه بدست می‌آورد فراتر از چیزی است که از دست می‌دهد آنگاه بهتر است چمدانش را ببندد چون مهاجرت برایش شکر خواهد بود و در غیر اینصورت زهری بیش نیست. هر چند، ایده کلی اثر بیش از آنکه در مورد مهاجرت باشد، در بیان شک و تردید از مهاجرت‌کردن بود. استفاده از اسامی واقعی متین و فائزه به گمانم بیانگر آن بود که هر دو هنرمند عزیز، زندگی واقعیِ خودشان را بازی می‌کردند و در تلاش برای همرسانی این تجربه‌ی شخصی بسیار هم موفق بودند. در هر صورت، من در دو حالت شاید دوباره به مهاجرت فکر می‌کنم: روزی که ببینم اشخاصی چون عادل فردوسی‌پور و یا همایون شجریان از این کشور مهاجرت کرده‌اند، چون بی‌شک بدون آنها سخت خواهد شد.

در طی این ایام پس از تماشای «انگلیسی» این دومین نمایشی بود که در خصوص مهاجرت طراحی شده بود. مشکل مشترک باز هم اینجا آنچان بود که روش تدریس زبان انگلیسی بر پایه روشی بود که سالهاست منسوخ شده و احتمالا بجز در مدارس و دبیرستان ها هیچ جا از روش grammar-translation استفاده نمی‌کنند. چرا نمایش باید بر اساس چیزی که در واقعیت وجود نداره طراحی بشه؟ بیش از یک دهه است که هر یکی دو ماه یکبار به فرودگاه امام رفت و آمد دارم ولی در طی این سالها هیچ گاه چشمان پرتردید از مسافری ندیدم. چه آنها که در ابتدای کار و درحال آماده شدن برای رفتن هستند و چه کسانی که به پای پرواز رسیده‌اند. علاوه بر این، در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که از سر اجبار و یا انتخاب، انسانها فردگرایی را پیشه زندگی خود قرار داده‌اند. اگر این نمایش بیشتر بیانگر واقعیت زمان حال باشد، باید احساس احترام و نگرانِ-«دیگری»-بودن هنگام مهاجرت را که بسیار در میان جوانان کمرنگ و غایب شده را واقع‌گرایانه‌تر نشان دهد. منظور از دیگری پدر و مادر، و به طور کل خانواده است. در حالی که امروزه همه، بدون شک و تردید، در پی موفقیت و پیشرفت خود در زندگی هستند، حتی اگر مجبور باشند مادر خود را تنها بگذارند. شاید وقت آن رسیده باشد که جامعه یک آمپول هوش شرافت DQ (نه تنها دیگران را درک کنی، بلکه واقعاً به آنها اهمیت بدی) به خودش تزریق کند. آیا این نمایش قصد دارد تلنگری بر نسل جوان بزند که سرزمین خود را براحتی ترک نکند؟ بله چنین است و ای کاش در غرب خبری بود!

در پایان باید اشاره کنم که این نمایش بیشتر بر اجرا و فرم تاکید داشت تا بر تعادل و توازن محتوا (مهاجرت و شک و تردید در خصوص رفتن و یا ماندن). اجرا در غیبت محتوای مناسب 70 دقیقه، به هزینه بیات شدن تم اصلی، دائما لباس عوض کرد تا پیش برود. در خصوص عنوان نمایش هم فکر میکنم Grammar به خوبی گویای محتوای این نمایش نیست. به نظر من، شاید "رفتن یا ماندن مسئله این است!" بهتر بتواند حق مطلب را ادا کند.

تشکر

با درود و خسته نباشید خدمت تمامی عوامل نمایش «انگلیسی» خصوصاً کارگردان محترم. ایشان در بدو ورود و در انتهای نمایش به گرمی و با روی خوش با تماشاگران ارتباط گرمی داشتند. کارگردانی این نمایش به گُمانم اگرچه به لباس، گریم، نور و موسیقی پیچیده ای نداشته، بسیار کار سختی بوده و آن هم بدلیل دو زبانه بودن اجرای آن. نحوه اجرای کار از این لحاظ خیلی نیاز به نگاه ظریف و تیزبین کارگردان داره که خوشبختانه درک و توانایی بازیگران از زبان انگلیسی کار را راحت تر کرده. شاید بالانویس نکردن بعضی از گفتگوها به فارسی احتمالاً عمدی بود تا سطح درک و ارتباط مستقیم مخاطب با متن انگلیسی را بسنجند که به نظر پاسخ مثبت هم دریافت شد چون تعداد قابل توجهی از جمعیت حاضر در سالن در چنین مواقعی واکنش های صحیح و طبیعی نشان دادند.

علاوه بر این تا حدود زیادی این کلاس پیشرفته تافل شباهت حداقلی با یه کلاس پیشرفته تافل با آنچه در سطح شهر بطور واقعی می بینیم داشت. اگر قرار باشه اجرای این نمایش بر اساس گرته برداری از یه کلاس واقعی تافل باشه این کار یا عمداً یا سهواً نادیده گرفته شده. در حقیقت به نظر میرسه نویسنده از کلاس زبان انگلیسی بعنوان یه حامل carrier برای پیام اصلی خودش که مهاجرت و مصائب آن باشه استفاده کرده چون تم اصلی قابلیت پرداخت در بافتار دیگه ای هم داره. در غیر اینصورت همسطح نبودن زبان آموزان، نبودن طرح درسی مرتبط با تافل، ارتباط نداشتن task های آموزشی با تافل پیشرفته و خیلی خیلی از موارد دیگه توجیح دیگه ای نمی تونه داشته باشه. این کلاس در اصل بیشتر شبیه به یه کلاس مکالمه آزاد به زبان انگلیسی بود تا تافل پیشرفته. اصرار و تأکید به انگلیسی صحبت کردن در یه کلاس تافل پیشرفته به هیچ وجه اتفاق نمی افته چون زبان آموزان در این سطح باید به راحتی صحبت ... دیدن ادامه ›› کنند.

موضوع مهاجرت در سینمای ایران قبلاً خیلی کار شده، مثلاً فیلم «آدم برفی» به کارگردانی داووود میرباقری و بازی اکبر عبدی و یا فیلم «تجارت» با بازی فرامرز قریبیان به کارگردانی مسعود کیمیای و یا سریالهای تلویزیونی مثل «آخرین ستاره شب» ساخته منوچهر پوراحمد و بازی داوود رشیدی در موضوع مهاجرت خیلی باورپذیرتر بودند چون برای مخاطب داخلی تولید شدند. سوالم اینه که آیا متن اجرا شده این نمایش نعل به نعل بر اساس متن اصلی بوده و یا تغییراتی اعمال شده؟

دلایل مهاجرت از ایران و یا مهاجرت معکوس به ایران در زمان حاضر بعنوان تم اصلی خیلی کم بسط داده شد و تقریباً در اواخر نمایش، و با تأخیر، ما با واقعیتهای زندگی امید و مرجان آشنا می شویم. کاراکتر کسی که 5 بار در امتحان تافل رد شده خیلی غیر واقعی و اغراق آمیز به نظر می رسید. البته بازی خانم استواری هیچ ایرادی نداشت. احتمالاً جامعه جهانی وقتی با دیدگاه دایاسپورای ایرانی و ایرانی بودن/ماندن آنها مواجه میشه احساس خوشایندی بهش دست میده چون این نمایش اصولاً برای مخاطب غیر ایرانی نوشته شده تا آنها با مُعضلات مهاجرت ما ایرانی ها آشنا بشوند. اینکه ما چقدر زبان مادری خود را دوست داریم و حتی اگر در ایران هم نباشیم باز ایران برای ما مسئله است مورد توجه نویسنده بوده.

ای وطن ای مادر تاریخ ساز
ای مرا در خاک تو روی نیاز

تشکر.

به نام الله
مروری بر نمایش "هار"
زندگی باید ادامه یابد.

با درود و عرض تشکر از تمامی عوامل نمایش هار از نویسنده/طراح/کارگردان تا بازیگران، تهیه کننده و بقیه هنرمندان گرامی، بالاخص آقای متین حبیبیان برای انتخاب قطعه "نمایش زندگی باید ادامه یابد" اثر گروه راک Queen. این انتخاب بطور کامل در راستای کانونی ترین پیام نمایش بود و تأثیر آن را به تکامل رساند. بهر روی بسیار خرسندم که فرصت تماشای این نمایش به غایت خلاق و بی بدیل را داشتم. بی‌اغراق اسکار یکی از بهترین‌های خلاقیت هنری برای این اثر تأثیرگذار کمترین راه تشکر از آقای پوریانی‌فر است. ای کاش بازیگران خانم هم در این نمایش حضور داشتند. البته احتمال می دهم که گرفتن مجوز برای بازی آنها مشکل بوده. تجربه تئاتر Globe دوران شکسپیر بدست داد زمانیکه بازیگران زن اجازه بازی نداشتند و آقایان با لباس مبدل نقش خانم ها را بازی می کردند.

گرفتن بلیط در عصر جمعه با وجود صندلی های خالی رزرو‌ نشده روی سایت برای من کمی عجیب می نمود، ولی اکنون می‌فهمم که شاید ظاهر خشن و دوزخ‌گونه‌ی ... دیدن ادامه ›› و تخریبی آن رأی برخی مخاطبان را بهمراه نداشته. اما به هر حال، نمایش با قدرت تمام گمانه‌زنی‌های منفی را از ذهن پاک کرد، و به قول معروف مرا به صندلی میخکوب کرد، چرا که این نمایش یکی از ناطق ترین نمایش‌های صامت تاریخ تئاتر بود برای زدن تلنگری به انسانیت از دست‌رفته.

از فِرِدی مِرکوری خواننده اصلی گروه Queen در دهه 70 و 80 میلادی سخن بگوییم. او تنها شش هفته پس از ضبط این قطعه از دنیا رفت و بیماری خود را تا یک روز قبل از فوت از عموم مردم پنهان کرد و آن هم به دلیل اینکه رسالت هنرمند را چنین می پنداشت تا آخرین لحظه بجنگد و کارش را به اتمام برساند. در قطعه‌ی The Show Must Go On، او احتمالاً پشیمان از سبک زندگی خود و اشتباهاتی که مرتکب شده بود، مفهوم زندگی را جشن می گیرد ولی شجاعانه از خود می پرسد: ما برای چه زندگی می کنیم؟ آیا کسی می داند در جستجوی چه هستیم؟ غایت واقعی این حیات ناسوتی چیست؟ اینها پرسش هایی به غایت جهانشمول و فردی‌ست که هر‌کس روزی آن را خواهد پرسید و گریز و گزیری از آن نیست تا همچون فِرِدی خود را بدست تقدیر بسپاریم هر چند که مثل او آرزوهای محقق نشده داشته باشیم. این یادآور غزلی منتسب به مولاناست آنجا که در بیت دوم می فرمایند: "از کجا آمده‌ام، آمدنم بحر چه بود؟"

با خود چه کرده ایم؟ حرکت روی کَت واک نمایش زندگی همه ما انسانهاست. ابتدا از نمایش مد لباس و زیورآلات شروع می کنیم ولی به نمایش دادن عادت می کنیم. آنقدر جلو می رویم که حریم خصوصی خود را هم فراموش می کنیم و جلوی چشم میلیون ها بیننده آرایش می کنیم، آشپزی می کنیم و زندگی خود را به نماش می گذاریم تا بیشتر بفروشیم و خریدار و مخاطب و فالوور بیشتری پیدا کنیم. وقتی از کرده خود پشیمان می شویم تا دیگر ادامه ندهیم باز اما، نظام سرمایه داری مصرف گرا به زور وسوسه ما را به صحنه نمایش باز می گرداند تا همچنان ادامه دهیم و آنقدر بفروشیم تا از پا بیافتیم. آنقدر هار می شویم و از خون یکدیگر همچون دراکلولا می مکیم تا در نهایت به زامبی هایی تبدیل می شویم که فردیت و روح و روان خود را از دست داده. طبیعت را با دود آلوده می کنیم و درختان که منبع حیات و تأمین اکسیژن ما هستند را نابود میکنیم. پس از گذشت 2500 سال از رنجی که Antigone برای خاکسپاری محترمانه برادر کشته شده خود کشید درس نمی گیریم و آن را فراموش می کنیم تا آنجا که بشر امروز گرفتار در دوزخ خودساخته بر جسد خاکسپاری نشده انسانی دیگر ادرار می کند و این پایان و سقوط انسانیت است.

با تشکر

با درود و تشکر از همه عوامل فنی و بازیگران محترم و پرتجربه و چند بُعدی این نمایش. فرصت تماشای نمایش به همراه موسیقی زنده و اجرای گروه کُر و همچنین نوازندگی کنترباس سرکار خانم خداوردی تجربه بی نظیری بود که بعداً ارتباط آن با پوستر نمایش را متوجه شدم.

درمورد این نمایش دیدنی و قابل توصیه سوالات بسیاری از متن برایم بی پاسخ مانده چون همانطور که اجرا جلو می رفت پرسشهای قبلی پاسخ داده می شد و همزمان گره های جدید ایجاد می کرد. از اینکه نتونستم ارتباط معناداری بین عنوان نمایش و شخصیت نورا و شخصیت آن پرنده پیدا کنم کلافه شده ام. دیگر اینکه چرا لحن دیالوگهای آقای رحیمی برای من گرم تر، صمیمی تر، و راحت تر نمود پیدا میکرد ولی لحن دیالوگهای مابقی بازیگران مُغَلق تر و نمایشی تر و شاید حاکی از خطای تراژیک نهفته در شخصیت پردازی آنها؟ حتی میزانسن های آقای رحیمی و نزدیک تر شدن ایشان به تماشگران کمک می کرد به همزادپنداری و همدردی بیشتر با این کاراکتر. آیا در اینها پیامی نهفته بود؟

ای کاش این نمایش سر وقت شروع میشد و نه با حدود نیم ساعت تأخیر و هیچ اشکال فنی (احتمالاً صوتی و نوری) هم در کار نبود که به نظرم خلل در اجرا بوجود آورد. این سالن به هیچ وجه مناسب اینکار نبود و دوست داشتم جایگاه گروه کُر از پشت صحنه بیرون می آمد. سیستم تهویه سالن بیش از حد دما را پایین آورده بود.

تشکر.

به نام الله. نمایش خالی آنچنان هم خالی برگزار نشد و سالن تقریبا پر بود. از همه عوامل از نویسنده، کارگردان و بازیگران محترم تا همه عوامل فنی پشت صحنه همگی شبی بسیار زیبا را خلق کردید که خالی نبود، بلکه پر بود از نور، پر بود از عشق، و پر بود از روح بزرگ استاد احمد دلجو.

کارکردگرایانه بگویم نمایش خالی نشان می دهد که چگونه دین و مذهب از راه درست و صحیح، و نه خرافه، می تواند به زندگی انسانها معنا ببخشد و باعث رشد و بالندگی معنوی و نجات آنها بشود. دو شخصیت در این نمایش تحت تأثیر حاج احمد دلجو مسیر زندگی آنها تغییر کرد، یکی پری منفرد و دیگری همسایه کلیمی. در حقیقت حاج احمد دلجو بعنوان مداح اهل بیت و نوحه خوان در مراسم مذهبی مثل تاسوعا و عاشورا، مجذوب واقعی آن امام بزرگوار شده، دلی دارد صاف و صیقلی که نور بیداری را از شهید کربلا، آن یگانه سالک واقعی عاشق گرفته و بر مردم می تاباند. آن کسی که آمادگی داشته باشد نور یقظه، که از آیینه دل حاج احمد منعکس می شود، را می گیرد و آدم می شود همانطور که شخصیت پری منفرد آدم می شود. یکی از زیباترین بازی ها مربوط به شخصیت دوگانه پری منفرد بود که سرکار خانم بدیعی بسیار زیبا آن را بدیع اجرا کردند. دلیل آنکه، فردی که زندگی اش را از بدن خود می گذراند و آن را دوست ندارد و از آن بیزار است، دلباخته بزرگواری حاج احمد دلجو شده و نور را دریافت می کند و آدم می شود. این دوگانگی در شخصیت به خوبی نمایانده ... دیدن ادامه ›› شده بود.

اما در مورد عنوان نمایش و دلیل خالی خواندن حاج احمد دلجو در عالم ملکوت، این است که دیگر مخاطبی دلداده و دلجو نیست و برای همین حاج احمد ترجیح می دهد خالی بخواند. خالی خواندن درد حاج احمد و پیام ملکوتی اوست برای انسان عصر حاضر. از آن سو مگر می شود فردی دلباخته همچو حاج احمد دلجو باشد و صحنه خالی بماند؟ اگر مخاطبی برای چهارپایه خوانی در بازار نیست، شاید همچو حاج احمدی نیست. و او تنها ترجیح می دهد خالی بخواند. حضرت مولا علی می فرمایند: لاَ یَضِلُّ مَنْ تَبِعَنَا وَ لاَ یَهْتَدِی مَنْ أَنْکَرَنَا....کسیکه از ما پیروی نماید گمراه نمی شود. و کسیکه ما را انکار نماید هدایت نمی شود. یا حق.